Agni-5 Bunker Buster | अमेरिकेने इराणच्या भूमिगत अणु प्रकल्पांना उद्ध्वस्त करण्यासाठी बंकर बस्टर (Bunker Buster) प्रणालीचा वापर केला होता. याच धर्तीवर भारत देखील आता अशीच प्रगत प्रणाली विकसित करण्यावर वेगाने काम करत आहे. संरक्षण संशोधन आणि विकास संस्था (DRDO) ‘अग्नी-5’ (Agni-5) या क्षेपणास्त्राची प्रगत पारंपरिक आवृत्ती विकसित करत आहे, जी शक्तिशाली ‘बंकर-बस्टर’ क्षेपणास्त्र म्हणून काम करेल.
अमेरिकेने इराणच्या फोर्डो अणु प्रकल्पावर वापरलेल्या GBU-57 ‘मासिव्ह ऑर्डनन्स पेनिट्रेटर’पासून प्रेरणा घेऊन भारत हे अत्याधुनिक हत्यार विकसित करत आहे. या क्षेपणास्त्राची मारक क्षमता आणि अचूकता शत्रूच्या जमिनीखालील बंकर्स उद्ध्वस्त करण्यासाठी डिझाइन केली आहे, ज्यामुळे भारताचे संरक्षण सामर्थ्य आणखी बळकट होणार आहे.
अग्नी-5 ची नवीन आवृत्ती: बंकर-बस्टर क्षमता
रिपोर्टनुसार, मूळ ‘अग्नी-5’ क्षेपणास्त्र अण्वस्त्र-सक्षम असून त्याची मारक क्षमता 5,000 किमीपेक्षा जास्त आहे. मात्र, या नव्या पारंपरिक आवृत्तीत 7,500 किलो वजनाचे वॉरहेड (Conventional Warhead) असेल, जे जमिनीखाली 80 ते 100 मीटर खोलवर घुसून बंकर्स, कमांड सेंटर्स आणि क्षेपणास्त्र तळ उद्ध्वस्त करू शकेल.
या क्षेपणास्त्राची मारक क्षमता सुमारे 2,500 किमी असेल, आणि त्यात मॅक 8 ते मॅक 20 च्या हायपरसॉनिक गतीचा समावेश असेल.
दोन आवृत्त्यांचा विकास
DRDO ‘अग्नी-5’ च्या दोन नव्या आवृत्त्या विकसित करत आहे. पहिली आवृत्ती जमिनीवरील लक्ष्यांवर ‘एअरबर्स्ट’ स्फोटासाठी (Airburst Detonation) असेल, तर दुसरी आवृत्ती जमिनीखाली खोलवर भेदण्यासाठी डिझाइन केली आहे. दुसऱ्या आवृत्तीत 8 टन वजनाचा पेलोड असेल, ज्यामुळे ते जगातील सर्वात शक्तिशाली पारंपरिक वॉरहेड्सपैकी एक ठरेल.
अमेरिका ‘बंकर-बस्टर’ बॉम्बसाठी मोठ्या बॉम्बर विमानांवर अवलंबून आहे, तर भारताने क्षेपणास्त्र-आधारित प्रणाली निवडली आहे. यामुळे खर्च कमी होण्यासोबतच ऑपरेशनल लवचिकता आणि सुरक्षा वाढेल. हे क्षेपणास्त्र हायपरसॉनिक गतीमुळे शत्रूच्या संरक्षण यंत्रणेला चकवण्यास सक्षम असेल, ज्यामुळे ते जागतिक स्तरावरील प्रगत शस्त्र प्रणालींच्या बरोबरीचे ठरेल.
बंकर-बस्टर म्हणजे काय?
‘बंकर-बस्टर’ क्षेपणास्त्र किंवा बॉम्ब हे मजबूत काँक्रिट आणि मातीच्या थरांना भेदून जमिनीखालील लष्करी बंकर्स, कमांड सेंटर्स आणि शस्त्रास्त्र साठवणुकीच्या ठिकाणांना नष्ट करण्यासाठी डिझाइन केलेले असतात. यात ‘डिले फ्युज’ वापरले जातात, जे स्फोटाचे वेळ नियंत्रित करतात. यामुळे बॉम्ब किंवा क्षेपणास्त्र जमिनीखाली खोलवर जाऊन अधिक नुकसान करते. अमेरिकेचे GBU-57 हे 13,600 किलो वजनाचे ‘मासिव्ह ऑर्डनन्स पेनिट्रेटर’ आहे, ज्याचा नुकताच इराणच्या अणु प्रकल्पांवर वापर झाला.
