Best Cooking Oil: स्वयंपाकासाठी बाजारात अनेक प्रकारचे वनस्पती तेल उपलब्ध आहेत, पण त्यापैकी कोणते तेल आरोग्यासाठी चांगले आणि टिकाऊ आहे, याबद्दल ग्राहकांना अनेकदा संभ्रम असतो. अनेक तेल कंपन्यांची जाहिरातबाजी आणि पर्यावरणाशी संबंधित वाद यामुळे ग्राहकांमध्ये गोंधळ निर्माण होतो.
एका नवीन संशोधनात असे दिसून आले आहे की, तेलाची उत्पादन पद्धत आणि त्याचा वापर महत्त्वाचा असतो.
वनस्पती तेलांबद्दलचे वास्तव
वनस्पती तेलांचा वापर फक्त स्वयंपाकातच नाही, तर प्रक्रिया केलेले खाद्यपदार्थ, सौंदर्य प्रसाधने आणि बायोडीझेलमध्येही मोठ्या प्रमाणात होतो. गेल्या 50 वर्षांत जागतिक स्तरावर तेलाची मागणी चारपटीने वाढली आहे.
- आरोग्य आणि फॅट: ट्रान्स-फॅट्स नक्कीच आरोग्यासाठी हानिकारक आहेत, पण सर्वच फॅट्स वाईट नसतात. काही लोकांना तर आहारात चरबीचे प्रमाण वाढवण्याची गरज असते.
- पारदर्शकतेची गरज: अनेक पदार्थांच्या पॅकेजिंगवर फक्त ‘वनस्पती तेल’ एवढाच उल्लेख असतो. ते तेल कोणते आणि कोठून आले, हे सांगितले जात नाही. ही पारदर्शकतेची कमतरता चुकीच्या माहितीला प्रोत्साहन देते. त्यामुळे कंपन्यांनी तेलाचा स्रोत आणि प्रक्रिया स्पष्ट करणे आवश्यक आहे.
आहारतज्ज्ञांच्या पसंतीचे ‘हे’ दोन तेल
स्वयंपाकघरात वापरण्यासाठी कोणते तेल सर्वात आरोग्यदायी आहे, यासाठी पाच आहारतज्ज्ञांना विचारले असता, त्यांनी ऑलिव्ह ऑईल (Olive Oil) आणि ॲव्होकाडो ऑईल (Avocado Oil) या दोन तेलांना सर्वोत्तम पर्याय म्हणून निवडले.
1. ऑलिव्ह ऑईल (Olive Oil) – हृदयासाठी उत्तम
- फायदे: ऑलिव्हपासून बनवलेले हे तेल व्हिटॅमिन ई आणि अँटीऑक्सिडंट्सने भरलेले असते. यात ‘मोनोअनसॅचुरेटेड फॅट्स’चे प्रमाण जास्त असते, जे हृदयविकारांपासून संरक्षण करण्यासाठी आणि उच्च कोलेस्टेरॉल कमी करण्यासाठी मदत करते.
- वापर: ‘एक्स्ट्रा व्हर्जिन ऑलिव्ह ऑईल’ कच्च्या स्वरूपात (उदा. सॅलड ड्रेसिंग) वापरणे अधिक फायदेशीर आहे, कारण हे तेल गरम केल्यास त्यातील चांगले घटक कमी होतात. त्यामुळे, ते फक्त कमी किंवा मध्यम आचेवरच्या स्वयंपाकासाठी वापरावे.
2. ॲव्होकाडो ऑईल (Avocado Oil) – तळण्यासाठी चांगले
- फायदे: या तेलाचा ‘स्मोक पॉइंट’ (Smoke Point – ज्या तापमानाला तेल जळू लागते) खूप जास्त असतो. 482 ते 520 अंश फॅरनहाइट तापमानापर्यंत हे तेल वापरले जाऊ शकते. त्यामुळे उच्च तापमानावर तळण्यासाठी किंवा भाजण्यासाठी हे तेल उत्तम आहे.
- वैशिष्ट्य: ॲव्होकाडो तेलाची चव सौम्य असल्याने, ते कोणत्याही पदार्थात मिसळून वापरता येते. हे तेल देखील हृदयासाठी चांगले मानले जाते.
तेलाचा स्मोक पॉइंट लक्षात घेऊन स्वयंपाकासाठी योग्य तेल निवडणे, हे आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
