Financial Changes December 1: प्रत्येक महिन्याच्या पहिल्या तारखेला काही महत्त्वाचे वित्तीय आणि गैर-वित्तीय नियम बदलत असतात. 1 डिसेंबर 2025 पासून देशभरात असे 10 मोठे बदल लागू होत आहेत. या नियमांमधील बदलांचा थेट परिणाम सर्वसामान्य नागरिकांच्या आर्थिक स्थितीवर आणि दैनंदिन जीवनातील सेवांवर पडणार आहे.
एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमती, आधार कार्डची रचना, पेन्शनचे नियम आणि बँक व्यवहारांच्या नियमांतील हे मोठे बदल कोणते आहेत, ते सविस्तर जाणून घेऊया.
गॅस आणि इंधनाच्या दरात अपेक्षित बदल
आजपासून सरकारी तेल कंपन्या एलपीजी गॅस सिलेंडरच्या किमतींमध्ये बदल करण्याची शक्यता आहे. गेल्या महिन्यात व्यावसायिक गॅस सिलेंडरचे दर कमी झाले होते. आता 1 डिसेंबरला घरगुती स्वयंपाकाच्या गॅसचे दर घटतात की वाढतात, याकडे ग्राहकांचे लक्ष लागले आहे. दरात कपात झाल्यास सर्वसामान्यांना दिलासा मिळेल.
याचबरोबर, तेल कंपन्या सीएनजी (CNG), पीएनजी (PNG) आणि जेट इंधन (ATF) च्या किमतींमध्येही बदल करू शकतात. या इंधनांच्या दरांचा परिणाम थेट प्रवासाच्या खर्चावर होत असल्याने, किमती कमी झाल्यास प्रवाशांना मोठा दिलासा मिळू शकेल.
महत्त्वाच्या कामांची अंतिम मुदत संपली
पेन्शनधारकांसाठी जीवन प्रमाणपत्र (लाइफ सर्टिफिकेट) जमा करण्याची अंतिम तारीख 30 नोव्हेंबर होती. या अंतिम मुदतीनंतर, म्हणजेच 1 डिसेंबरपासून कोणताही पेन्शनधारक आपले जीवन प्रमाणपत्र जमा करू शकणार नाही. जीवन प्रमाणपत्र जमा न झाल्यास पेन्शन थांबवली जाऊ शकते.
याचप्रमाणे, केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांसाठी ‘नॅशनल पेन्शन सिस्टम’ (NPS) मधून ‘युनिफाइड पेन्शन स्कीम’ (UPS) निवडण्याची अंतिम मुदतही 30 नोव्हेंबर 2025 रोजी संपली आहे. आजपासून सरकारी कर्मचारी ‘युनिफाइड पेन्शन स्कीम’चा पर्याय निवडू शकणार नाहीत.
कर आणि वेतनाच्या नियमांतील मोठे बदल
कर (Tax) संबंधित अनेक महत्त्वाची कामे करण्याची अंतिम तारीख 30 नोव्हेंबर होती. त्यामुळे आजपासून नागरिक अनेक कर संबंधित कामे करू शकणार नाहीत. ऑक्टोबरमध्ये ज्यांचा टीडीएस (TDS) कापला गेला आहे, त्यांना 30 नोव्हेंबर पर्यंत स्टेटमेंट (Statement) जमा करणे अनिवार्य होते. तसेच, आंतरराष्ट्रीय समूहासाठी फॉर्म 3CEAA जमा करण्याची अंतिम मुदतही याच दिवशी संपली आहे.
यासोबतच, सरकारने 21 नोव्हेंबर 2025 पासून लागू केलेल्या नवीन लेबर कोडमुळे (Labour Code) आजपासून वेतनाच्या रचनेत बदल दिसू शकतात. नवीन नियमानुसार, कर्मचाऱ्यांच्या एकूण वेतनाचा 50% हिस्सा मूळ वेतन मानला जाईल. तसेच, आता 1 वर्ष नोकरी केल्यानंतरही ग्रॅच्युइटी (Gratuity) मिळण्यास सुरुवात होईल.
आधार आणि बँकिंग क्षेत्रातील फेरबदल
युआयडीआय (UIDAI) आजपासून आधार कार्ड नवीन डिझाइनमध्ये जारी करणार आहे. नवीन रचनेत आधार कार्डवर फक्त धारकाचा फोटो आणि एक क्यूआर कोड (QR Code) दिसेल. पत्ता आणि 12 अंकी आधार नंबर यांसारखी वैयक्तिक माहिती क्यूआर कोडमध्ये असेल, ज्यामुळे सुरक्षितता वाढेल.
स्टेट बँक ऑफ इंडिया (SBI) देखील आजपासून दोन मोठे नियम बदलत आहे. 30 नोव्हेंबरनंतर ग्राहक ‘mCash’ मधून कोणतेही व्यवहार करू शकणार नाहीत, त्याऐवजी त्यांना UPI, RTGS आणि NEFT सारखे पर्याय वापरावे लागतील. तसेच, एटीएममधून निश्चित मर्यादेपेक्षा जास्त व्यवहार केल्यास आजपासून सुमारे 2 रुपये अतिरिक्त शुल्क भरावे लागेल.
याचबरोबर, कोटक महिंद्रा बँक आजपासून प्रत्येक एसएमएस अलर्टवर (30 पेक्षा अधिक) 0.15 पैसे शुल्क आकारणार आहे. आयएमपीएस (IMPS), आरटीजीएस (RTGS), एटीएम विड्रॉल आणि इतर व्यवहारांशी संबंधित एसएमएस अलर्टवर हे शुल्क लागू होईल.
बँकेच्या सुट्ट्यांचा मोठा आकडा
रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या (RBI) माहितीनुसार, डिसेंबर 2025 या महिन्यात देशाच्या विविध भागांमध्ये एकूण 18 दिवस बँका बंद राहतील. या सुट्ट्यांमध्ये राष्ट्रीय सुट्ट्या, राज्य-स्तरीय सण आणि साप्ताहिक सुट्ट्या (शनिवार-रविवार) यांचा समावेश आहे. बँक बंद असल्या तरी नेट बँकिंग, मोबाईल बँकिंग, UPI आणि एटीएम सेवा सुरू राहतील.
