Vitamin D Deficiency : व्हिटॅमिन-डी (Vitamin-D) ची कमतरता सध्या देशातील बहुतांश लोकांसाठी एक मोठी आरोग्य समस्या बनली आहे. यामुळे हाडे कमकुवत होणे, रोगप्रतिकारशक्ती (Immunity) कमी होणे आणि स्नायूंमध्ये वेदना होणे, यांसारख्या समस्या येतात.
आपल्याकडे भरपूर सूर्यप्रकाश उपलब्ध असूनही ही कमतरता का जाणवते, असा प्रश्न नेहमीच पडतो. यामागे केवळ एकच कारण नसून, आपल्या दिनचर्येतील अनेक घटक जबाबदार आहेत.
व्हिटॅमिन-डी च्या कमतरतेसाठी जबाबदार असलेली 6 प्रमुख कारणे खालीलप्रमाणे आहेत:
1. त्वचेचा रंग आणि मेलेनिन
आपल्या त्वचेत मेलेनिन नावाचे रंगद्रव्य असते, जे सूर्याच्या किरणांचे शोषण करण्यावर परिणाम करते. गडद रंगाच्या त्वचेत मेलेनिन जास्त प्रमाणात असते. हे रंगद्रव्य सूर्याच्या हानिकारक किरणांपासून संरक्षण करते, परंतु त्याच वेळी ते व्हिटॅमिन-डी तयार होण्यात अडथळा निर्माण करते. त्यामुळे गडद त्वचा असलेल्या लोकांना व्हिटॅमिन-डी मिळवण्यासाठी जास्त वेळ उन्हात घालवावा लागतो.
2. लठ्ठपणा (Obesity)
व्हिटॅमिन-डी हे चरबीमध्ये विरघळणारे जीवनसत्त्व आहे. शरीरात चरबीचे प्रमाण जास्त असल्यास, हे जीवनसत्त्व चरबीच्या पेशींमध्ये शोषले जाते आणि रक्तात मिसळू शकत नाही. परिणामी, लठ्ठ असलेल्या लोकांमध्ये व्हिटॅमिन-डी ची कमतरता वाढते.
3. सूर्यप्रकाशाचा अभाव
आजकाल लोक काम किंवा इतर कारणांमुळे दिवसातील बहुतांश वेळ घर किंवा ऑफिसमध्ये घालवतात. सूर्यप्रकाशात जाण्याचे प्रमाण कमी झाल्यामुळे व्हिटॅमिन-डी चे नैसर्गिक उत्पादन थांबते. तसेच, उन्हापासून बचाव करण्यासाठी स्कार्फ, पूर्ण कपडे किंवा क्रीमचा वापर केल्यानेही त्वचेला थेट सूर्यप्रकाश मिळत नाही.
4. वाढत्या वयाचा परिणाम
वय वाढल्यामुळे शरीराची व्हिटॅमिन-डी तयार करण्याची प्रक्रिया मंदावते. वयस्कर लोकांमध्ये त्वचा पातळ होते, आणि किडनी व्हिटॅमिन-डी ला सक्रिय रूपात बदलण्यास कमी सक्षम होते.
5. विशिष्ट आहार
नैसर्गिकरित्या व्हिटॅमिन-डी असलेले खाद्यपदार्थ खूप कमी प्रमाणात उपलब्ध आहेत. मासे, अंडी आणि विशिष्ट प्रकारचे मशरूम वगळता इतर पदार्थांमध्ये हे जीवनसत्त्व कमी असते. आहारात या पदार्थांचा समावेश नसणे, हे कमतरतेचे एक मोठे कारण आहे.
6. आरोग्य स्थिती आणि औषधे
काही गंभीर आरोग्य समस्या किंवा दीर्घकाळ चालणारी औषधोपचार पद्धती व्हिटॅमिन-डी शोषून घेण्याच्या क्षमतेवर नकारात्मक परिणाम करतात. यामध्ये किडनी किंवा यकृताचे रोग, आतड्यांसंबंधी रोग आणि काही विशिष्ट प्रकारची औषधे यांचा समावेश असतो, ज्यामुळे व्हिटॅमिन-डी च्या चयापचयात अडथळा येतो.
हे देखील वाचा – HMD Phone : HMD चे ‘पॉकेट फ्रेंडली’ फोन भारतात लाँच; किंमत फक्त 949 रुपयांपासून सुरू
