Ellora Caves : स्कॉटिश इतिहासकार विल्यम डॅलरिम्पल यांनी वेरूळ येथील कमी ज्ञात स्थळांना आंतरराष्ट्रीय स्तरावर प्रदर्शित करण्याची जोरदार मागणी केली आहे. वेरूळ हे भारतातील पहिले युनेस्को जागतिक वारसा स्थळ आहे.
या स्थळाच्या मुख्य लेण्यांव्यतिरिक्त, त्यांनी शेवटच्या ऑट्टोमन खलिफाची रिकामी कबर, मलिक अंबरची कबर, पहिल्या पेशव्यांची कबर आणि वेरूळ परिसरातील सुफी व नागा परंपरांच्या स्थळांना प्रकाशझोतात आणण्याची आवश्यकता व्यक्त केली. याबाबत द हिंदूने वृत्त दिले आहे.
डॅलरिम्पल यांनी वेरूळ परिसराच्या आंतरराष्ट्रीय महत्त्वावर आश्चर्य व्यक्त केले. वेरूळ लेण्या हिंदू, बौद्ध आणि जैन रचनांसाठी जगभर प्रसिद्ध आहेत.
डोंगरावरील खुल्ताबादकडे दुर्लक्ष
डॅलरिम्पल यांनी सांगितले की, महाराष्ट्र राज्याकडे दक्षिण आशियातील सर्वात महत्त्वाच्या सांस्कृतिक स्थळांपैकी एक आहे. “हे 700 वर्षांहून अधिक काळ आणि तीन वेगवेगळ्या धर्मांच्या लेण्या असलेले मोठे स्थळ आहे, पण डोंगराच्या माथ्यावर असलेले खुल्ताबाद पूर्णपणे दुर्लक्षित आहे,” असे त्यांनी सांगितले.
त्यांनी स्पष्ट केले की, या परिसरात हिंदू, बौद्ध आणि जैन परंपरांच्याही आधीपासून पूजा-आर्चना करण्याची अखंड परंपरा आहे. नागा (Naga) परंपरेपासून सुरू झालेला आणि भारतातील इस्लामइतकाच जुना असलेला सुफी (Sufi) परंपरेपर्यंतचा हा वारसा आहे.
‘गोल्डन क्वाड्रेंगल’ची निर्मिती करा
विल्यम डॅलरिम्पल यांनी खुल्ताबादमधील ऐतिहासिक वास्तूंकडे सरकारचे लक्ष वेधले. वेरूळ लेण्यांपासून काही मिनिटांच्या अंतरावर मलिक अंबरची कबर आहे, जी सध्या पूर्णपणे कुलूपबंद आणि दुर्लक्षित आहे. सरकार हे स्थळ तिकिट लावून पर्यटकांसाठी उघडू शकते. या कबरीच्या आसपास पहिल्या पेशव्यांचीही कबर आहे, जी कचरा आणि जुन्या बाटल्यांनी भरलेली आहे.
ते म्हणाले की, “अजिंठा, वेरूळ, दौलताबाद आणि खुल्ताबाद यांच्या माध्यमातून एक ‘गोल्डन क्वाड्रेंगल’ तयार होऊ शकतो. यामुळे आंतरराष्ट्रीय पर्यटक मोठ्या संख्येने आकर्षित होतील.”
ऑट्टोमन साम्राज्याशी संबंध
डॅलरिम्पल यांनी याच परिसरातील शेवटच्या ऑट्टोमन खलिफासाठी बांधलेल्या रिकाम्या कबरीचा विशेष उल्लेख केला. खलिफांचा मृत्यू नाझींच्या ताब्यात असलेल्या पॅरिसमध्ये झाला, त्यामुळे त्यांना इथे दफन केले गेले नाही.
“खलिफांच्या मुलीने, जिने निजामच्या मुलाशी विवाह केला होता, त्यांच्यासाठी ही कबर बांधली. हे जागतिक दर्जाचे अद्भुत स्थळ आहे. याच्यामुळे तुर्कस्तानमधून पर्यटक या स्थळाला भेट देण्यासाठी येऊ शकतात. ऑट्टोमन साम्राज्याच्या दृष्टिकोनातून पर्यटनाची एक संपूर्ण नवीन साखळी तयार होऊ शकते.” या स्थळाकडे जाण्यासाठी रस्ताही नसल्याचे त्यांनी यावेळी स्पष्ट केले.
वेरूळ लेण्या छत्रपती संभाजीनगर येथे स्थित असून, त्या जगातील सर्वात मोठ्या एकाच शिळेत खोदलेल्या लेण्यांपैकी एक आहेत. यात रथ-आकाराचे कैलास मंदिर आहे.
हे देखील वाचा – Financial Changes: 1 डिसेंबर पासून 10 मोठे बदल! तुमच्या खिशावर थेट परिणाम करणारे नवे नियम
