Maharashtra Local Election: महाराष्ट्रातील आगामी स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका लक्षात घेऊन, राज्य निवडणूक आयोगाने केंद्रीय निवडणूक आयोगाकडे एक मोठी विनंती केली आहे. राज्यातील मतदार यादीची विशेष सुधारणा पडताळणी मोहीम (SIR) जानेवारी 2026 पर्यंत पुढे ढकलण्याची मागणी राज्य आयोगाने पत्राद्वारे केली आहे.
केंद्रीय निवडणूक आयोगाच्या सूचनेमुळे देशभरात ही मतदार यादी पडताळणी मोहीम ऑक्टोबर-नोव्हेंबर या कालावधीत सुरू होण्याची शक्यता होती आणि 30 नोव्हेंबरपर्यंत ही मोहीम पूर्ण करण्याचे निर्देश होते. मात्र, राज्यात स्थानिक निवडणुकांमुळे प्रशासकीय यंत्रणा व्यस्त राहणार असल्याने ही प्रक्रिया पुढे ढकलण्याची विनंती करण्यात आली आहे.
प्रशासकीय यंत्रणा व्यस्त असल्याचा मुद्दा
राज्य निवडणूक आयोगाने 9 सप्टेंबर रोजी केंद्रीय आयोगाला पत्र पाठवले आहे. या पत्रात आयोगाने स्पष्ट केले आहे की, राज्यातील निवडणूक अधिकारी सध्या स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका घेण्यास व्यस्त असतील. या निवडणुका आणि मतदार यादीचे काम करणारे अधिकारी एकच असल्याने एकाच वेळी दोन्ही महत्त्वाचे कार्यक्रम राबवणे शक्य होणार नाही.
राज्य आयोगाने नमूद केले आहे की, सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्देशानुसार स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका जानेवारी 2026 पर्यंत चालण्याची शक्यता आहे. त्यामुळे मतदार यादीची विशेष सुधारणा पडताळणी मोहीम पुढे ढकलल्यास निवडणूक प्रक्रिया सुरळीतपणे पार पडण्यास मदत होईल.
सर्वोच्च न्यायालयाचे निर्देश आणि निवडणुकांची तयारी
सर्वोच्च न्यायालयाने 6 मे 2025 रोजी दिलेल्या आदेशात राज्य निवडणूक आयोगाला महाराष्ट्रातील स्थानिक स्वराज्य संस्थांच्या निवडणुका 4 महिन्यांच्या आत पूर्ण करण्याचा प्रयत्न करण्याचे निर्देश दिले होते. तसेच, 31 जानेवारीपर्यंत निवडणूक प्रक्रिया राबवावी आणि यापुढे कोणतीही मुदतवाढ दिली जाणार नाही, असेही स्पष्ट केले होते.
या आदेशानंतर राज्यातील प्रशासकीय यंत्रणेने निवडणूक प्रक्रियेला गती दिली आहे. ज्यात खालील स्थानिक स्वराज्य संस्थांचा समावेश आहे:
- 29 महानगरपालिका
- 247 नगरपरिषदा
- 42 नगर पंचायती
- 32 जिल्हा परिषदा
- 336 पंचायत समित्या
यामुळे महाविकास आघाडी आणि महायुती यांच्यात युती करण्यासंबंधी बैठका सुरू झाल्या असून, विरोधी पक्षाच्या नेत्यांनीही नुकतीच राज्य निवडणूक आयुक्तांची भेट घेऊन मतदार यादीतील त्रुटी, नाव नोंदणी आणि ईव्हीएम संदर्भात चर्चा केली आहे.
विशेष सुधारणा पडताळणी (SIR) म्हणजे काय?
विशेष सुधारणा पडताळणी (SIR) म्हणजे मतदार यादी पूर्णपणे नव्याने तयार करण्याची प्रक्रिया आहे. या प्रक्रियेत घरोघरी जाऊन पात्र मतदारांची नोंदणी केली जाते आणि ही प्रक्रिया विद्यमान यादीचा आधार न घेता राबवली जाते. मोठी निवडणूक किंवा प्रभाग रचनेसारख्या प्रशासकीय बदलांनंतर मतदार यादी नव्याने तयार करण्याची गरज असते, तेव्हा ही पडताळणी केली जाते.
हे देखील वाचा – गायिका मैथिली ठाकूरचा भाजपमध्ये प्रवेश! बिहारच्या ‘या’ विधानसभा मतदारसंघातून निवडणूक लढवण्याची शक्यता
