भारतामध्ये विविध दशकांत अनेक ज्वलंत आणि सनसनीखेज चोरीच्या घटना घडल्या आहेत. या सर्व India Heists घटनांमध्ये शतकोटींच्या रकमेची लूट, बँकेचे लॉकर रिकामे करणे, संग्रहालयातील ऐतिहासिक नाणी-पदके चोरी करणे अशा कृत्यांचा समावेश होतो. या लेखात आम्ही भारतातील India Heists यादीतील दहा प्रमुख चोरीचे तपशील पाहणार आहोत. या घटनांनी दाखवून दिले की गुन्हेगार अत्यंत नियोजित आणि धाडसी योजना आखतात.
तळटीपांमध्ये असलेली PNB बँक सोनीपतमधील PNB टनेल चोरी (PNB tunnel robbery Sonipat) २०१४ मध्ये साद, चोरी करून ८९ लॉकर रिकामे करत जवळपास ₹१०० कोटी एवढी संपत्ती चोरी करुन नेण्यात आली. त्याचप्रमाणे, ऑगस्ट २०१६ मध्ये सेलम-चेन्नई एक्स्प्रेसच्या छतावर छिद्र कापून RBI पैशांची ट्रेन चोरी (RBI money train theft) करण्यात आली होती; त्या वेळी सुमारे ₹५.७ कोटी रोख लंपास करण्यात आले. नोव्हेंबर २०२५ मध्ये बंगलोरमध्ये बनावट RBI अधिकारी बनून Cash Van लुटली गेली; या बेंगळुरू कॅश व्हॅन चोरी (Bengaluru cash van robbery) प्रकरणात दहशतवाद्यांनी ₹७.११ कोटी रोख झपाटून घेतले आणि अखेर पोलिसांनी त्यापैकी ₹५.७६ कोटी जप्त केले.
खालील तक्त्यांत भारतातील टॉप 10 चोरींचा एक संक्षिप्त आढावा दिला आहे:
| क्रमांक | घटना (Event) | ठिकाण (Location) | वर्ष | लूटलेली रक्कम |
| 1 | PNB बँक टनेल चोरी (Tunnel Heist) | सोंपत, हरियाणा | 2014 | ~₹100 कोटी |
| 2 | RBI ट्रेन छत छिद्र चोरी (Train Heist) | सेलम→चेन्नई, तमिळनाडू | 2016 | ~₹5.7 कोटी |
| 3 | बेंगळुरू कॅश व्हॅन चोरी (Cash Van Heist) | बेंगळुरू, कर्नाटक | 2025 | ₹7.11 कोटी (₹5.76 जप्त) |
| 4 | ऑपेरा हाऊस नकली CBI छापा (Fake Raid) | मुंबई, महाराष्ट्र | 1987 | ~₹0.3 कोटी |
| 5 | लुधियाणा PNB बँक लूट (Bank Robbery) | लुधियाणा, पंजाब | 1987 | ₹5.7 कोटी |
| 6 | चेलेंब्रा सोन्याची चोरी (Gold Heist) | चेलेंब्रा, केरळ | 2007 | ₹8 कोटी (80kg सोनं) |
| 7 | निजाम संग्रहालय चोरी (Museum Heist) | हैदराबाद, तेलंगणा | 2018 | >₹100 कोटी |
| 8 | लुधियाणा सुवर्ण हल्ला (Gold Raid) | लुधियाणा, पंजाब | 2020 | ₹13 कोटी |
| 9 | भोपाल संग्रहालय चोरीचा प्रयत्न (Museum Attempt) | भोपाल, मध्यप्रदेश | 2024 | ₹12–15 कोटी |
| 10 | दिल्ली रोकडवाहन चालक चोरी (Driver Betrayal) | दिल्ली (विकसपुरी) | 2015 | ₹22.5 कोटी |
PNB सोनीपत टनेल चोरी (PNB tunnel robbery Sonipat)
२०१४ मध्ये हरियाणातील सोंपत शहरात झालेली ही घटना भारतातील सर्वात चर्चित India Heists मध्ये गणली जाते. या PNB टनेल चोरी (PNB tunnel robbery Sonipat) प्रकरणात चोरट्यांनी सिनेमा स्टाइल योजना आखली होती. त्यांनी बँकेच्या जवळच्या दुकानातून तब्बल १२५ फूट लांबीचा सुरंग खोदला आणि थेट लॉकर रूमपर्यंत पोहोचले. ८९ लॉकर तोडण्यात आले आणि हजारो किलो सोनं, दागदागिने व मोठ्या प्रमाणात रोकड लंपास झाली. स्थानिक पोलिसांच्या माहितीनुसार या gold and cash theft cases (सोना आणि रोख चोरण्याचे प्रकरण) मध्ये जवळपास ₹१०० कोटींचा तोटा झाला होता. या चोरीत वापरलेले तंत्रज्ञान, उपकरणं आणि नियोजन पाहता, हे एकदम film-style robberies India (सिनेमासदृश चोरी प्रकरणं) म्हणावे लागेल.
तपासात लक्षात आलं की चोरांनी काही महिने अगोदरच प्लॅन तयार केला होता. त्यांनी बँकेच्या लॉकर रूमची स्थिती, CCTV कव्हरेज आणि पोलिस पेट्रोलिंगची वेळ नीट अभ्यासली. जवळच्या इमारतीत “फर्निचर शॉप” उघडल्याचं नाटक करत त्यांनी सुरंगाचं काम रात्रीच्या वेळी सुरू ठेवलं. चोरी झाल्यानंतरही आरोपी बराच काळ पकडले गेले नाहीत आणि अनेक मौल्यवान वस्तू आजही परत मिळालेल्या नाहीत. त्यामुळे ही घटना आजही famous heists in India (भारतातील प्रसिद्ध चोरी) आणि unsolved robberies in India (निराकरण न झालेली चोरी) या दोन्ही याद्यांमध्ये नमूद केली जाते. या घटनेनंतर बँक लॉकर सुरक्षा व्यवस्थेबाबत देशभर चर्चा रंगली आणि RBI ने नवीन मार्गदर्शक सूचना जारी केल्या.
RBI पैशांची ट्रेन चोरी (RBI money train theft)
ऑगस्ट २०१६ मध्ये तामिळनाडूतील सेलम-चेन्नई दरम्यान धावणाऱ्या ट्रेनमध्ये घडलेली ही India Heists मधली दुसरी सर्वात चर्चित घटना होती. RBI च्या रोकड वाहतुकीसाठी वापरल्या जाणाऱ्या गाडीच्या छतावर चोरट्यांनी छिद्र पाडले आणि ट्रेन चालू असतानाच आत प्रवेश केला. ही RBI money train theft (आरबीआय ट्रेन चोरी) म्हणून ओळखली जाणारी घटना केवळ धाडसी नव्हे तर अत्यंत तांत्रिक होती. आरोपींनी पेट्या मोडून सुमारे ₹५.७ कोटींची रोकड चोरली आणि कोणताही आवाज न करता निसटले. ही घटना भारतात आणि परदेशात मोठ्या प्रमाणावर चर्चेत आली, कारण अशा प्रकारे चालत्या ट्रेनमध्ये दरोडा घालण्याची ही पहिली वेळ होती.
या India heist stories (भारताची चोरी कहाण्या) ने रेल्वे सुरक्षा व्यवस्थेला हादरवून सोडलं. तपासात समोर आलं की चोरांनी रेल्वे टाइमटेबल, सुरक्षा रुटीन आणि CCTV डेड झोन्सचं निरीक्षण केलं होतं. पोलिसांना फारच कमी पुरावे सापडले आणि बहुतांश रोकडही परत मिळाली नाही. त्यामुळे ही घटना आजही unsolved robberies in India (निराकरण न झालेल्या चोरी) मध्ये गणली जाते. तज्ज्ञांच्या मते, हा हल्ला “संपूर्ण नियोजन आणि शून्य चुका” या सूत्रावर आधारित होता. India’s biggest heist list (भारताच्या सर्वात मोठ्या चोरी यादी) मध्ये या चोरीने कायमची नोंद मिळवली आहे.
बेंगळुरू कॅश व्हॅन चोरी (Bengaluru cash van robbery)
नोव्हेंबर २०२५ मध्ये बेंगळुरूमध्ये घडलेली Bengaluru cash van robbery (बेंगळुरू रोख रक्कम व्हॅन चोरी) ही घटना अलीकडच्या काळातील सर्वात मोठ्या India Heists पैकी एक ठरली. आरोपी टोळीने RBI अधिकारी असल्याचे भासवून CMS कंपनीच्या ATM व्हॅनला अडवले. व्हॅनमध्ये ₹७.११ कोटी इतकी रोकड होती. चोरट्यांनी सरकारी लोगो असलेली कार वापरली आणि सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना “इन्क्वायरीसाठी” बोलावल्याचे नाटक केले. त्यानंतर बंदुकीचा धाक दाखवून रोकड बॉक्स लंपास केला आणि काही तासांतच गाडी बदलून शहराबाहेर पळ काढला. या प्रकरणाने Bengaluru heist news (बंगळुरू डकैती बातमी) म्हणून देशभरात गाजावाजा झाला.
फक्त ५४ तासांत बेंगळुरू पोलिसांनी या sensational heists India (चर्चेत असलेल्या डकैती प्रकरणं) उकलली. आरोपींमध्ये एक पोलीस कॉन्स्टेबल आणि CMS कंपनीचा माजी कर्मचारी सामील असल्याचे उघड झाले. सुमारे ₹५.७६ कोटी रोकड जप्त करण्यात आली, तर उर्वरित रक्कम अद्याप शोधात आहे. या घटनेने crime stories India (भारतातील गुन्हेगारी कहाण्या) मध्ये “इन्साईड जॉब” चं धक्कादायक उदाहरण दिलं. कंपनीने सुरक्षा नियमांकडे दुर्लक्ष केल्याने हा प्रकार शक्य झाला, हे तपासात स्पष्ट झालं. या घटनेनंतर RBI आणि गृह मंत्रालयाने सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वे अधिक कठोर करण्याचे आदेश दिले. ही घटना आजच्या आधुनिक real life money heist India (खऱ्या आयुष्यातील मनी हीस्ट भारतात) म्हणून चर्चेत राहिली.
ऑपेरा हाऊस नकली CBI छापा (Opera House fake CBI raid)
१९८७ मध्ये मुंबईतील Opera House fake CBI raid (ओपेरा हाऊस बनावट सीबीआय छापा) ही घटना भारतीय इतिहासातील सर्वात नाट्यमय India Heists मध्ये गणली जाते. Tribhovandas Bhimji Zaveri या प्रसिद्ध ज्वेलर्सकडे काही लोक CBI अधिकारी असल्याचे भासवून पोहोचले. त्यांनी दुकानातील CCTV बंद करून सोनं, हिरे, आणि रोकड जवळपास ₹३० लाख इतकी चोरी केली. सर्व कर्मचारी आणि मालक “सरकारी तपास” चालू असल्याचं समजून शांत राहिले. चोरट्यांनी तासाभरात संपूर्ण दुकान रिकामं केलं आणि गायब झाले. ही घटना film-style robberies India (सिनेमासदृश चोरी प्रकरणं) चं क्लासिक उदाहरण मानली जाते.
या चोरीने प्रेरणा घेऊन ‘Special 26’ हा चित्रपट तयार करण्यात आला, जो पुढे सुपरहिट ठरला. ही घटना अद्यापही unsolved robberies in India (निराकरण न झालेल्या चोरी) मध्ये गणली जाते, कारण मुख्य आरोपी आजतागायत पकडले गेले नाहीत. मुंबई पोलिसांनी या प्रकरणात अनेक वर्षे तपास चालवला, परंतु ठोस पुरावे मिळाले नाहीत. ही घटना famous heists in India (प्रसिद्ध चोरी भारतात) म्हणून चर्चेत राहिली आणि मुंबईतील दागिन्यांच्या बाजारात कायम सावधगिरी बाळगण्याचा धडा दिला.
लुधियाणा बँक लूट (Ludhiana bank robbery)
फेब्रुवारी १९८७ मध्ये पंजाबमधील लुधियाणा शहरात झालेली ही घटना भारतातील India Heists यादीत कायमस्वरूपी कोरली गेली. Millar Ganj येथील Punjab National Bank शाखेत काही जण पोलीसांच्या वेशात आले आणि थेट मुख्य कॅश रूममध्ये प्रवेश केला. हातात बंदुका आणि खोटे ओळखपत्र घेऊन त्यांनी बँकेच्या कर्मचार्‍यांना जमिनीवर बसवले. काही मिनिटांत त्यांनी तिजोरीतील रोकड काढून घेतली आणि बाहेर उभ्या गाडीमध्ये बसून पसार झाले. सुमारे ₹५.७ कोटींची ही रक्कम त्या काळात प्रचंड मोठी होती, ज्यामुळे या घटनेने संपूर्ण देशाला हादरा दिला. वृत्तपत्रांनी या घटनेला त्या काळातील biggest robberies in India (भारतामधील सर्वात मोठ्या चोरी) असे संबोधले.
तपासाच्या सुरुवातीला पोलिसांना फारसे पुरावे मिळाले नाहीत कारण आरोपींनी अत्यंत नियोजनपूर्वक गुन्हा केला होता. CCTV कॅमेरे नव्हते आणि सुरक्षेची व्यवस्था कमकुवत होती. काही महिन्यांनी काही आरोपी पकडले गेले, पण चोरी झालेली रोकड पूर्णपणे परत मिळाली नाही. या दरोड्याने बँकिंग क्षेत्रात मोठे बदल घडवले. सुरक्षा यंत्रणा मजबूत करण्यावर भर देण्यात आला आणि बँक कर्मचार्‍यांचे प्रशिक्षण वाढविण्यात आले. ही घटना भारतातील famous heists in India (भारतातील प्रसिद्ध चोरी) म्हणून इतिहासात नोंदली गेली, आणि अनेक गुन्हेगारी अभ्यासकांनी तिचे विश्लेषण केले.
चेलेंब्रा सोन्याची चोरी (Chelambra gold heist Kerala)
केरळमधील चेलेंब्रा गावात डिसेंबर २००७ मध्ये घडलेली Chelambra gold heist Kerala (चेलेम्ब्रा सोनं चोरी केरळ) ही घटना खरोखरच सिनेमासदृश होती. चार जणांनी “रेंट हाऊस”च्या नावाखाली बँकेच्या खालील मजल्यावर जागा घेतली आणि काही दिवसांत तळघरातून एक छिद्र खोदले. रात्री त्यांनी त्या छिद्रातून बँकेच्या व्हॉल्टमध्ये प्रवेश केला आणि ८० किलो सोनं व ₹५० लाख रोकड लंपास केली. सकाळी जेव्हा कर्मचारी आले तेव्हा सगळीकडे छिद्र, तुटलेले लॉकर आणि रिकाम्या पेट्या दिसल्या. ही घटना लगेचच राष्ट्रीय पातळीवर पसरली आणि भारतातील सर्वात चर्चित India Heists पैकी एक ठरली.
पोलिसांनी अत्यंत शास्त्रीय पद्धतीने तपास सुरू केला आणि काही महिन्यांत आरोपी पकडले. चोरीलेली मोठी रक्कम व सोनं परत मिळवण्यात यश आले. या घटनेमुळे दक्षिण भारतात बँक सुरक्षेबाबत जागरूकता निर्माण झाली. अनेक बँकांनी नवीन तंत्रज्ञान, GPS मॉनिटरिंग आणि CCTV सिस्टीम बसवली. ही घटना आजही gold and cash theft cases (सोना आणि रोख चोरण्याचे प्रकरण) चा सर्वात प्रसिद्ध नमुना मानली जाते. film-style robberies India (सिनेमासदृश चोरी प्रकरणं) म्हणावं, अशी ही चोरी होती, ज्यावर नंतर अनेक चित्रपटही प्रेरित झाले.
निजाम संग्रहालय चोरी (Nizam Museum theft Hyderabad)
२०१८ मध्ये हैदराबादच्या प्रसिद्ध निजाम संग्रहालयात झालेली Nizam Museum theft Hyderabad (निजाम संग्रहालय चोरी हैदराबाद) ही घटना भारतातील सांस्कृतिक क्षेत्राला हादरा देणारी ठरली. रात्री उशिरा दोन व्यक्तींनी संग्रहालयात प्रवेश करून सोन्याची टिफिन बॉक्स, डायमंड जडवलेले कप आणि इतर मौल्यवान वस्तू चोरी केल्या. या सर्व वस्तू निजामांच्या वारशाचा भाग होत्या आणि त्यांची किंमत कोट्यवधींमध्ये होती. हा प्रकार India Heists यादीत अत्यंत वेगळा मानला जातो कारण तो केवळ आर्थिक नाही तर ऐतिहासिक संपत्तीशी निगडीत होता.
हैदराबाद पोलिसांनी या प्रकरणात विजेच्या वेगाने कारवाई केली. ४८ तासांत आरोपी पकडले गेले आणि सर्व वस्तू पुनर्प्राप्त झाल्या. तपासात हे समोर आले की चोर स्थानिक रहिवासी होते आणि संग्रहालयात वारंवार येऊन रक्षकांची हालचाल अभ्यासत होते. या घटनेनंतर सरकारने सर्व संग्रहालयांसाठी कडक सुरक्षा मार्गदर्शक तत्त्वे जारी केली. ही घटना sensational heists India (चर्चेत असलेल्या डकैती प्रकरणं) म्हणून ओळखली जाते कारण याने देशभरात “सुरक्षा विरुद्ध वारसा” या चर्चेला पुन्हा चालना दिली.
लुधियाणा सुवर्ण हल्ला (Ludhiana gold-branch raid)
फेब्रुवारी २०२० मध्ये लुधियाणा पुन्हा एकदा सुर्ख्यांमध्ये आला, कारण येथे झालेली Ludhiana bank robbery (लुधियाणा बँक डकैती) ही घटना आधुनिक काळातील सर्वात धाडसी दरोड्यांपैकी होती. चार सशस्त्र दरोडेखोरांनी दिवसा-दिवसाच्या प्रकाशात India Infoline च्या सुवर्ण शाखेत घुसून ३० किलो सोनं आणि ₹३.५ लाख रोख लंपास केले. त्यांनी कर्मचार्‍यांना धमकावून १५ मिनिटांत संपूर्ण कारवाई पूर्ण केली आणि CCTV फुटेजमध्ये दिसलेही नाहीत. ही घटना India Heists च्या आधुनिक यादीतील मोठा टप्पा ठरली.
या घटनेनंतर बँकिंग उद्योगात मोठ्या प्रमाणावर सुरक्षा चर्चा सुरू झाली. पोलिसांनी काही आरोपींना पकडले पण सर्व सोनं परत मिळालं नाही. तपासात आढळले की आरोपींनी पूर्वी शाखेतील वितरण प्रक्रिया बारकाईने पाहिली होती. ही घटना India’s biggest heist list (भारताच्या सर्वात मोठ्या डकैती यादी) मध्ये समाविष्ट झाली आणि crime stories India (गुन्हेगारी कहाण्या भारतात) मध्ये विशेष स्थान मिळवले. पंजाब पोलिसांनी या प्रकरणातून बँक सुरक्षेचे नवे प्रोटोकॉल तयार केले आणि शाखा-स्तरावर प्रशिक्षण सुरु केले.
भोपाल संग्रहालयातील चोरीचा प्रयत्न (Bhopal State Museum attempt)
सप्टेंबर २०२४ मध्ये भोपालच्या राज्य संग्रहालयात झालेला चोरीचा प्रयत्न India Heists च्या आधुनिक अध्यायात समाविष्ट आहे. विनोद यादव नावाच्या आरोपीने रात्री संग्रहालयाच्या मागच्या बाजूने प्रवेश करून मौल्यवान ९८ नाणी आणि पदके चोरण्याचा प्रयत्न केला. त्याने लोखंडी गेट तोडले आणि CCTV वायर कापून चोरी सुरू केली, पण अलार्म वाजल्याने सुरक्षा रक्षकांनी त्याला पकडले. अंदाजे ₹१२ ते ₹१५ कोटींची ही चोरी होऊ शकली असती.
या प्रकरणाने राज्य पातळीवर सुरक्षा व्यवस्थेची मोठी चर्चा निर्माण केली. पोलिसांच्या तपासात समजले की आरोपीने आठवडेभर संग्रहालयाच्या सुरक्षा शिफ्टचा अभ्यास केला होता. यानंतर सरकारने सर्व सांस्कृतिक स्थळांसाठी GPS व नाईट व्हिजन कॅमेरे बसवण्याचे आदेश दिले. या प्रकरणाने दाखवून दिले की unsolved robberies in India (निराकरण न झालेल्या चोरी) पेक्षा अयशस्वी प्रयत्नही किती गंभीर ठरू शकतात. तसेच हे प्रकरण देशातील museum security breach विषयाला नवा वळण देणारे ठरले.
दिल्ली रोख व्हॅन ड्रायव्हर चोरी (Delhi cash van driver robbery)
नोव्हेंबर २०१५ मध्ये दिल्ली (विकासपुरी) येथे घडलेली Delhi cash van driver robbery (दिल्ली रोख व्हॅन ड्रायव्हर चोरी) ही घटना म्हणजे “insider threat (अंदरची दुर्बलता)” चे स्पष्ट उदाहरण आहे. एका Axis बँकेच्या कॅश वॅनमध्ये सुमारे ₹२२.५ कोटी रोकड होती. व्हॅन चालवणारा ड्रायव्हर अचानक पळाला – पूर्ण रकमेहून बँक आणि सुरक्षा कर्मचाऱ्यांना काहीच नोटीस नव्हती.
हा प्रकार “real life money heist India” मध्ये एक धोकादायक उदाहरण आहे. इतकी मोठी रक्कम, रोजच्या Cash-handling मधील कर्मचारी, नियमित तपासणी व सुरक्षा नियम – हे सर्व असूनही चुकीचा कर्मचारी असल्यास सगळं बेकार होऊ शकतं. ह्या घटनांनी “inside job vulnerability (अंतर्गत दुर्बलता)” व “cash van robbery dangers (रोख वॅन चोरीचे धोके)” वर मोठा प्रश्न उपस्थित केला.
या घटनांमधून शिकलेले धडे
- भारतातील India Heists अत्यंत नियोजित असतात; गुन्हेगार कल्पनेने परिपूर्ण योजना आखतात. त्यामुळे बँकांची, एटीएमची आणि अन्य आर्थिक वाहतुकीची सुरक्षा सातत्याने बळकट ठेवावी लागेल.
- चोरी बहुधा गुप्तपणे रात्री केली जाते. त्यामुळे CCTV ट्रॅकिंग आणि GPS ट्रॅकिंग सारखी तंत्रज्ञाने महत्त्वाची ठरतात.
- अंतर्गत व्यक्तींनी (inside job) गुन्हेघटना सोपी करतात. Axis बँकेच्या प्रकरणातून हे स्पष्ट झाले; चालकाची पार्श्वभूमी तपासणे आवश्यक ठरले.
- संग्रहालये आणि बँका या ऐतिहासिक दालनांच्या सुरक्षिततेची विशेष काळजी घेण्याची गरज आहे. निजाम आणि भोपाल चोरींनी museum security breach या मुद्द्यावर सरकारचे लक्ष वेधले आहे.
- ही सर्व घटना भारतातील crime stories India मध्ये मोठ्या प्रमाणावर चर्चिला गेल्या. त्यांनी दाखवून दिले की खऱ्या जीवनातील हत्या कथा (
real life money heist India) किती धोकादायक असू शकतात.
या सर्व India Heists घटनांनी भारताच्या गुन्हेगारी इतिहासात अमिट ठसा उमटविला आहे. अत्यंत धाडस आणि कुशल नियोजनाची ही कहाणी आम्हाला पुढच्या सुरक्षा उपाययोजनांबद्दल जागरूक ठेवते.
