Nepal 100 Rupee Note : भारत आणि नेपाळ यांच्यात वादग्रस्त ठरलेल्या कालापाणी, लिपुलेख आणि लिंपियाधुरा या प्रदेशांचा समावेश असलेला नेपाळचा सुधारित नकाशा आता त्यांच्या 100 रुपयांच्या नवीन नोटेवर झळकला आहे.
नेपाळच्या मध्यवर्ती बँकेने (Nepal Rastra Bank) ही नवीन नोट चलनात आणली. हे तीनही भूभाग आपले असल्याचा भारताचा दावा असूनही नेपाळने हा निर्णय घेतला आहे.
नव्या नोटेमुळे भारत-नेपाळ संबंधांत वाढला तणाव
नेपाळ राष्ट्र बँकेने जारी केलेल्या या 100 रुपयांच्या नोटेवर मागील गव्हर्नर महाप्रसाद अधिकारी यांची स्वाक्षरी आहे. या नोटेवर प्रकाशन तारीख 2081 BS म्हणजेच मागील वर्ष, 2024 दर्शवण्यात आली आहे.
- नेपाळचा दावा: नेपाळ सरकारने मे 2020 मध्येच एक नवीन राजकीय नकाशा जाहीर करून या तीनही भागांवर आपला दावा केला होता, ज्याला संसदेनेही मान्यता दिली होती. आता हाच सुधारित नकाशा चलनात आणला गेला आहे.
- भारताची भूमिका: त्यावेळी भारताने नेपाळच्या या कृतीवर तीव्र आक्षेप घेतला होता. भारताने या सुधारित नकाशाला ‘एकतर्फी’ ठरवले होते आणि प्रादेशिक दाव्यांचा अशा प्रकारे कृत्रिम विस्तार स्वीकारला जाणार नाही, असा स्पष्ट इशारा दिला होता.
नेपाळ राष्ट्र बँकच्या प्रवक्त्याने स्पष्ट केले की, 100 रुपयांच्या नोटेवर नेपाळचा नकाशा छापला जातो आणि हा बदल पूर्णपणे सरकारच्या निर्देशानुसार करण्यात आला आहे. इतर मूल्यांच्या नोटांवर (जसे की 10, 50, 500 आणि 1,000 रुपये) नकाशा छापला जात नाही.
नवीन नोटेची वैशिष्ट्ये
नवीन 100 रुपयांच्या या नोटेवर अनेक खास डिझाइन फीचर्स आहेत:
- पुढील बाजू: नोटेच्या डाव्या बाजूला माउंट एव्हरेस्टचे (Mt. Everest) चित्र आहे, तर उजवीकडे नेपाळचे राष्ट्रीय फूल, रोडोडेंड्रॉनचे वॉटरमार्क आहे. मध्यभागी हलक्या हिरव्या रंगात नेपाळचा नकाशा छापलेला आहे. तसेच, भगवान बुद्धांचे जन्मस्थान असलेल्या लुंबिनीचा उल्लेख असलेला अशोकस्तंभही यावर आहे.
- मागील बाजू आणि सुरक्षा: नोटेच्या मागील बाजूस शिंग असलेल्या गेंड्याचे चित्र आहे. अंध व्यक्तींना नोट ओळखता यावी यासाठी विशेष ठिपक्यांसह सुरक्षा धागा (Security Thread) देखील या नोटेवर आहे.
हे देखील वाचा – India GDP Growth : ऐतिहासिक उसळी! भारताचा जीडीपी विकास दर 8.2% वर, अर्थव्यवस्थेने मोडले सर्व अंदाज
